امروزه، مصرف مواد غذایی بسیار رشد کرده است. این رشد چشم گیر باعث شده شرکت های تولید کننده مواد غذایی با مشکل نگهداری مواد غذایی رو به رو شوند. تعدادی از شرکت های بزرگ برای اینکه مواد غذایی خود را به سرعت به دست مشتری برسانند، در مراکز استان ها اقدام به ساخت یا اجاره سردخانه های صنعتی می کنند. سردخانه صنعتی اتاقی مجهز به تجهیزات برودتی است که می توان در آن ها مواد غذایی، شیمیایی، دارویی و سایر اقلام را در کوتاه مدت یا بلند مدت نگهداری کرد.
یکی از نکات مهم در نگهداری مواد غذایی یا شیمیایی، کنترل دما است. در واقع، نگهداری و ذخیره سازی آن ها در یک شرایط مناسب، به کاهش رشد و تکثیر باکتری ها می انجامد. با این حال، برای جلوگیری از تکثیر میکروب و باکتری ها، حفظ شرایط ایمنی و به تاخیر انداختن فاسد شدن مواد غذایی و دارویی، حفظ دما، رطوبت و نور ضروری است. به همین علت، بسیاری از صنایع و کاربران به دنبال محصولات و تجهیزاتی هستند که بتوانند اقلام و محصولات فاسد شدنی را در بازه زمانی طولانی یا کوتاه با حفظ شرایط لازم نگهداری کنند.
سردخانه های صنعتی، مطابق با استاندارد های ملی و بین المللی رنگ، بافت، طعم و ظاهر مواد غذایی را حفظ می کند. امروزه، با توجه به فناوری پیشرفته و توسعه تکنولوژی امکانات سردخانه های صنعتی بهبود یافته است. این دستگاهها جزء تجهیزات مهم در نگهداری، ذخیره سازی و عرضه محصولات و مواد غذایی به حساب می آیند.
وظایف مهم سردخانه صنعتی
- حفظ مواد غذایی در بازه زمانی طولانی
- عدم تغییر بو، طعم و ظاهر مواد غذایی
- فراهم کردن شرایط محیطی مناسب برای مواد دارویی، شیمیایی و بهداشتی
- کنترل دما و رطوبت مطابق با نوع کالا
- افزایش ماندگاری محصولات
- کاهش هزینه ها
موارد استفاده از سردخانه صنعتی
معمولاً اولین کاربردی که در مورد سردخانه های صنعتی به ذهن ما خطور می کند، حفظ مواد غذایی و فاسد شدنی است. اگر چه آن ها در سایر صنایع نظیر دارو سازی، شیمیایی، لوازم آرایشی و بهداشتی نیز به کار می رود، اما صنایع غذایی، بیشترین تقاضا را برای طراحی و ساخت سردخانه های صنعتی دارند. معمولاً، از آن ها برای نگهداری کالا های فاسد شدنی در یک دوره زمانی مشخص استفاده می کنند. بدون شک، با توجه به افزایش جمعیت و بالتبع افزایش تقاضا، تولید و عرضه مواد غذایی رو به گسترش است. بنابراین، برای پایداری محصولات، ذخیره و نگهداری صحیح آن ها، کاهش سرعت رشد باکتری و میکروارگانیسم ها و حفظ کیفیت و طعم مواد غذایی، بکارگیری آن ها ضروری است.
کاربرد سردخانه صنعتی در صنایع غذایی
برای عرضه مواد غذایی با کیفیت و نگهداری صحیح آن ها، دما و رطوبت کافی و شرایط محیطی مناسبی لازم است. در غیر این صورت، مواد و اقلام غذایی به سرعت فاسد می شوند. علاوه بر این، رعایت مقرارت و قوانین بهداشتی مربوط به غذا پس از تولید و فرآوری، جهت حفظ کیفیت و ماندگاری آن ها بسیار مهم است. با این وجود، طراحی سردخانه صنعتی برای نگهداری مواد غذایی همچون لبنیات، پروتئین ها، غذاهای منجمد و محصولات کنسروی الزامی است.
نگهداری میوه و سبزیجات در سردخانه صنعتی
نگهداری میوه ها برای مدت طولانی، باید در شرایط مناسبی صورت گیرد، در غیر این صورت، میوه ها فاسد شده و غیر قابل استفاده خواهند بود. به همین جهت میوه ها حتماً باید در سردخانه های مخصوص که شرایط طراحی آن ها مناسب است، نگهداری شوند. عوامل موثر در حفظ میوه ها شامل:
- دمای سردخانه
یکی از عوامل مهم در شرایط نگهداری میوه، دمای سردخانه است. دمای سردخانه متناسب با نوع میوه تنظیم می شود. برخی از میوه ها در دمای بالا تر از صفر درجه یا اصطلاحاً سردخانه های بالای صفر و برخی دیگر از انواع میوه ها در دمایی کم تر از صفر درجه یا سردخانه های زیر صفر نگهداری می شوند.
- رطوبت سردخانه
بسیاری از میوه ها نیاز به رطوبت بالا در سردخانه ها دارند. به همین دلیل، شرایط طراحی سردخانه ها برای میوه ها به گونه ای است که رطوبت بیش از حد مجاز افزایش نیابد، در غیر این صورت میوه ها در سردخانه آسیب خواهند دید. البته در برخی موارد تنها شرایط سردخانه کافی نبوده و نیاز به اضافه کردن رطوبت در سردخانه وجود دارد.
- گاز اتیلن
اتیلن، گازی است که در رسیدن میوه ها نقش دارد. در برخی سردخانه های صنعتی که از میوه های کال نگهداری می کنند، در صورت بالا رفتن میزان گاز اتیلن، میوه ها زود تر از موعد رسیده و قابل استفاده نخواهند بود. به همین دلیل باید از سیستم های کنترل اتمسفر به منظور پایین نگهداشتن میزان گاز اتیلن استفاده کرد.
کاربرد سردخانه های صنعتی در صنایع دارویی و شیمیایی
مواد شیمیایی یا دارویی علاوه بر کنترل کیفی، نظارت و دستورالعمل های خاص نگهداری، تا حد امکان نیاز به محیطی سرد و کنترل شده دارند. سردخانه صنعتی در این صنایع، محیطی مناسب، ایمن، بهداشتی و ایده آل را برای نگهداری آن ها فراهم می آورد.
این تجهیزات از تغییر ماهیت مواد شیمیایی، دارویی جلوگیری می کند و در حفظ کیفیت محصولات، بسیار تاثیر گذار است. طراحی و ساخت سردخانه استاندارد نیازمند محاسبات دقیق مهندسی است. در صورت عدم رعایت نکات فنی و بهداشتی، محصولات ذخیره شده به سرعت فاسد شده و ضرر و زیان های فراوانی به همراه دارند.
مزایای سردخانه صنعتی
سردخانه صنعتی محیطی است که از سرمای ایجاد شده برای نگهداری مواد غذایی و دارویی استفاده می کند. سردخانه صنعتی یک عامل مهم و کلیدی در صنایع شیمیایی، غذایی و آرایشی و بهداشتی است. محصولات و اقلام متنوع را می توان بدون هیچ گونه تغییر در طعم و رنگ، کاهش کیفیت و تازگی نگهداری کرد. حتی می توان محصولات خارج از فصل را برای چندین ماه نگهداری و ذخیره کرد.
- افزایش عمر میوه ها و سبزیجات و کاهش آسیب و فاسد شدن
دما، رطوبت و نور در حفظ مواد غذایی یا بالعکس، کاهش ماندگاری آن ها موثر است. اگر، مواد غذایی و میوه ها در محیط مطلوب قرار نگیرند، در معرض آفات و خراب شدگی خواهند بود. به تاخیر انداختن خرابی و جلوگیری از فاسد شدن میوه ها، وظیفه مهم سردخانه صنعتی است، محیطی که می تواند دما، رطوبت، نور و سایر شرایط را تنظیم کند تا از فاسد شدن آن ها پیشگیری کند. این تجهیزات سرعت تغییرات، رشد و تکثیر باکتری ها را تا حد امکان به تاخیر می اندازد و در نتیجه عمر، ماندگاری و طروات میوه و مواد غذایی افزایش می یابد.
- کاهش هزینه ها
- زمانی که محصولات فاسد شدنی به علت نگهداری نامناسب، کیفیت خود را از دست می دهند، پول و هزینه های فراوانی هدر می رود. سردخانه صنعتی با نگهداری کوتاه مدت یا بلند مدت محصولات، بسیاری از هزینه ها را کاهش می دهد. همچنین یک سردخانه کارآمد و استاندارد، علاوه بر عملکرد منحصر به فرد، انرژی کمی نیز استفاده می کند.
- کنترل دما
سردخانه های صنعتی، فقط برای نگهداری یک محصول یا مواد خاص مورده استفاده قرار نمی گیرد. همانطور که اشاره کردیم، در آن ها امکان ذخیره سازی و نگهداری محصولات لبنی، پروتیئنی، میوه و سبزیجات وجود دارد. برای هر نوع محصول، شرایط خاصی مورد نیاز است. در واقع دمای نگهداری، میزان رطوبت و نور مناسب جهت نگهداری محصولات و اقلام مختلف، متفاوت است. با این حال این تجهیزات می توانند دمای مناسب را برای کنترل کیفیت محصولات و حفظ آن ها تامین کنند.
طراحی سردخانه صنعتی
یکی از نکات مهم در احداث سردخانه های صنعتی، انتخاب دستگاه های سرد کننده و طراحی آن ها است. نوع طراحی، اندازه و ابعاد سردخانه های صنعتی بسته به نوع هدف و محصولات ذخیره شده، متفاوت است. معمولاً اکثر مواد غذایی به جز محصولات پروتئینی و گوشت را در دمای بالا نگهداری می کنند. با این وجود، اساس کار و هدف آن ها، کاهش رشد باکتری ها، پیشگیری از فاسد شدن، حفظ ماندگاری و کیفیت محصولات تولیدی است.
اقداماتی که برای طراحی و احداث سردخانه صنعتی نیاز و مهم است عبارتند از:
- عکس برداری از زمین و مکان مورد نظر
- فوندانسیون سوله
- شروع نصب سوله
- نصب پوشش سقف
- نصب پانل های دیوار
- نصب پانل های سقف
- نصب فلاشینگ ها
- نصب درب ها
- کف سازی
- نصب اواپراتور ها
- اجرای کندانسور و کمپرسور و سایر قطعات مورد نیاز
تجهیزات اصلی سردخانه صنعتی
عملکرد این دستگاه شبیه چیلر است. تجهیزاتی که در طراحی و ساخت یک سردخانه صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد نقش مهمی در حفظ و نگهداری محصولات دارند. نقش قطعات و اجزای سردخانه عبارت است از:
- تامین دمای مورد نیاز
- کاهش اتلاق انرژی
- کنترل رطوبت و نور
مهم ترین اجزای آن ها شامل:
- کمپرسور: وظیفه اصلی آن افزایش مبرد است.
- کندانسور: انتقال گرمای مبرد به محیط بیرون را بر عهده دارد.
- اواپراتور: گرمای درون سردخانه را به مبرد انتقال می دهد.
- سایر قطعات و اجزای سردخانه صنعتی، سیستم های کنترل و ایمنی نظیر فیلتر، تابلو برق، شیر های اطمینان و سروریس برق است.
انواع سردخانه صنعتی
سردخانه های صنعتی، مواد غذایی را بسته به نوع شرایط نگهداری در دمای بالای صفر درجه یا زیر صفر نگهداری می کنند. به طور کلی سردخانه های صنعتی بر اساس نوع دما شامل:
- سردخانه صنعتی بالای صفر
- سردخانه صنعتی زیر صفر
- سردخانه صنعتی دو مداره هستند
سردخانه ی زیر صفر
محصولاتی که در سردخانه زیر صفر قرار می گیرند عبارتند از:
- مرغ
- ماهی
- گوشت
- بستنی
محصولات فوق، را باید در دمای بین 1- تا 18- درجه سانتی گراد نگهداری کرد. سردخانه های صنعتی زیر صفر می توانند این محصولات را در دمای مناسب و لازم نگهداری کنند. معمولاً از آن ها در کشتارگاه ها و صیدگاه های دام و طیور استفاده می کنند. بنابراین سردخانه های صنعتی زیرصفر را معمولاً در نزدیکی صیدگاه ها و کشتارگاه های دام و طیور احداث می گردند. سردخانه صنعتی زیر صفر و تونل انجماد دو شیوه مجزا برای نگهداری محصولات فاسد شدنی هستند. بسیاری از افراد فکر می کنند که سردخانه های زیر صفر با انجماد محصولات همان تونل های انجماد هستند. در واقع، این دو سیستم با شکل و شمایل متفاوت، نوع اواپراتورها و مدت زمان انجماد در صنایع کاربرد دارند.
سردخانه بالای صفر
سردخانه های بالای صفر با دمای 1+ تا 5+ درجه سانتی گراد برای نان، شیرینی، محصولات کنسروی و دارو به کار می روند. به آن ها سردخانه های کوتاه مدت یا بلند مدت نیز گفته می شود. سردخانه کوتاه مدت برای نگهداری محصولاتی همچون میوه و سبزیجات در بازه زمانی کوتاه مورد استفاده قرار می گیرد. به این معنی که محصولات با گذشت چند روز یا نهایتاً یک هفته از سردخانه خارج می شوند. سردخانه بلند مدت از اصول و قوانین خاصی برای نگهداری میوه و سبزیجات استفاده می کند. اغلب در انبارهای تجاری به عنوان سردخانه عمومی شناخته می شوند.
سردخانه صنعتی دو مداره
گاهی اوقات، صنایع به هر دو سردخانه زیر صفر و بالای صفر نیاز پیدا می کنند. در سردخانه های صنعتی دو مداره، می توان عملکرد و نوع دمای آن را مجدد تنظیم کرد. در حقیقت با وجود آن ها، امکان سرمایش بالای صفر و زیر صفر وجود دارد. با سردخانه های صنعتی دو مداره، لازم نیست دو سردخانه جدا از یکدیگر با هزینه های بالا احداث کنید. این نوع سردخانه ها با تنظیم مجدد دما، نیاز شما را برطرف خواهند کرد.
سردخانه صنعتی ثابت
سردخانه های صنعتی ثابت با بالا بودن استحکام بدنه و ساختمانی، قابل حرکت و جا به جایی نیستند. در تناژ های مختلفی قابل طراحی هستند و از آن ها برای نگهداری و انبار کردن محصولات فراوان استفاده می کنند.
سردخانه صنعتی متحرک
هنگامی که قصد داریم محصولی از یک مکان دور به مکان دیگر انتقال یابد، از سردخانه های متحرک استفاده می کنیم. این سردخانه ها به شکل اتاقک یا کانکس هستند. اغلب، آن ها را بر روی یک نیسان، وانت نصب می کنند. برای حمل و جا به جایی محصولاتی نظیر: گوشت، میوه و لبنی از این سردخانه ها استفاده می کنند.
ظرفیت و ابعاد سردخانه صنعتی به چه عواملی بستگی دارد؟
ظرفیت و ابعاد سردخانه به نوع صنف و محصولات بستگی دارد. به عنوان مثال برای یک سوپرمارکت یا فروشگاه ظرفیت 2 تا 10 تن مناسب است. برای انبار کردن محصولات در صنایع و کارخانه ها از 100 تن تا 10000 یا 1500 تن بدون هیچ محدودیتی می توانند استفاده کنند.
نکات مهم در مورد عملکرد سردخانه صنعتی
- از مهم ترین عوامل در نگهداری سردخانه در تابستان، مانیتورینگ، نظارت و بررسی است.
- اگر عایق و ساندویچ پانل مناسب نصب کنید، کمپرسور ها و پمپ های سردخانه ساعت کم تری کار می کنند. برق کم تری مصرف می کنند. در نتیجه، استهلاک کم تری در برابر تغییرات دمایی دارند.
- یکی از کار هایی که مانع از اتلاف انرژی در سردخانه، انتخاب درب مناسب است.
- برای رفع مشکل یخ زدگی بهتر است، عملیات دیفراست سردخانه در زمان های تعیین شده انجام دهید.
عواملی موثر در تعیین قیمت سردخانه صنعتی
- ابعاد و ظرفیت
- تجهیزات و قطعات مورد نیاز ( ساندویچ پانل، کمپرسور، کندانسور، اواپراتور)
- نوع سردخانه صنعتی و دما
- نوع محصول و میزان آن
- نوع طراحی
- متریال به کار رفته
- کیفیت نصب و امکانات
ارسال دیدگاه