آشنایی با فن کویل و کاربرد آن در صنعت تهویه مطبوع
یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌های تهویه مطبوع، فن کویل است که می‌تواند سرمایش و گرمایش محیط‌های مختلفی از جمله ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی، بیمارستان‌ها، کارخانجات و غیره را فراهم کنند. با تغییر فصل‌ها، سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی بسیار مورد توجه عموم قرار می گیرند. سیستم های گرمایشی و سرمایشی انواع مختلفی دارند و انتخاب بهترین نوع از میان آنها برای منزل، به شرایط و عوامل متعددی بستگی دارد.
فن کویل‌ها از نظر مصرف برق بسیار مقرون به صرفه هستند. آنها می‌توانند هوا را به صورت یکنواخت توزیع کنند. این تجهیزات دارای ابعاد و ظرفیت‌های متفاوتی هستند و قادرند سرمایش و گرمایش مطلوبی را برای محیط‌ها و فضاهای مختلف به ارمغان آورند. برخلاف کولرهای گازی، فاقد بخش خارجی هستند. بلکه از یک سیستم یکپارچه برخوردارند و در شرایط مختلف فضایی می توان از وجود آن ها بهره برد.
همانطور که از نام fan coil مشخص است، از دو قطعه اساسی کویل و فن تشکیل شده است. در هر فن کویل، تعداد فن و کویل‌ها متغیر است و به ظرفیت و نوع دستگاه بستگی دارد.
عملکرد fan coil نسبتأ مشابه داکت اسپلیت ها است. داکت اسپلیت ها نوعی سیستم های گرمایشی و سرمایشی هستند که از گاز مبرد فریون برای خنک سازی یا گرمایش استفاده می کنند، اما فن کویل ها برای تولید هوای گرم یا سرد به چیلر یا پکیچ نیاز دارند. اگر این دستگاه ها را به عنوان جایگزینی برای سیستم اسپلیت در نظر بگیریم، آن ها یک مزیت قابل توجه دارند که زیبایی نمای ساختمان شما را حفظ می کنند.
فن کویل ها از نظر موقعیت نصب به دو نوع توکار و روکار طبقه بندی می شوند. دستگاههای توکار دارای کانال هایی هستند که می توانند به صورت هم زمان دمای دو یا چند اتاق را تنظیم کنند. کانال های تعبیه شده، هوای بیرون را با اکسیژن بیش تر به درون ساختمان انتقال می دهند. برای تولید هوای تازه در یک مکان، نوع کانالی توکار نسبت به روکار گزینه بهتری است. مدل توکار به دو صورت کم فشار و پر فشار است که قدرت پرتاب باد در نوع پر فشار بیشتر است. نوع روکار بدون هیچ گونه کانالی تنها هوای درون ساختمان را به گردش در می آورد.
آیا فن کویل می تواند به تنهایی سرما یا گرما ایجاد کند؟
خیر، آن ها برای عملکرد در تمام فصول سال به آب گرم یا سرد نیاز دارند. برای دریافت آب گرم و سرد، این دستگاه ها از چیلر یا موتورخانه ها و پکیچ آب گرم استفاده می کنند.
نحوه عملکرد fan coil
ساختار و اجزای مورد استفاده در فن کویل ها نقش بسیار مهمی در عملکرد و راندمان آن ها دارند. در حال حاضر، سیستم های سرمایشی و گرمایشی به تجهیزات جدایی ناپذیر از زندگی انسان تبدیل شده اند. فرآیند تامین سرما و گرمای محیط مورد نظر با آن ها به این گونه است که در فصل تابستان آب خنک و در فصل زمستان آب گرم در سیستم جریان دارد. زمانی که آب سرد در مبدل در گردش است، سطح مبدل سرد بوده و محیط را خنک می کند. برای تامین گرمای محیط سطح مبدل توسط آب گرم، حرارت دیده و هوای گرم را توزیع می کند.
انواع فن کویل
1. فن کویل دیواری
ظاهر این نوع دستگاه شبیه به کولر گازی است. آن ها بر روی دیوار قرار می گیرند و به همین علت بسیاری از افراد این دو محصول را با یکدیگر اشتباه می گیرند. اما آن ها از نظر ساختار و قطعات با کولر های گازی متفاوت هستند. یک فن کویل دیواری متشکل از قطعات زیر است:
- کویل حرارتی
- فن
- فیلتر ها
- پلنیوم باکس
دستگاه های مدل دیواری اغلب به عنوان جایگزینی برای رادیاتور های معمولی در سیستم گرمایش عمل می کنند. آن ها همچنین در امتداد دیوار ها در زیر پنجره ها یا در سایر مکان های مشابه، نصب می شوند. مدل های زمینی و سقفی قابلیت نصب بر روی زمین و یا سقف را دارند.
2. دستگاه مدل کاستی
فن کویل کاستی از دو یونیت تشکیل شده است. یونیت داخلی آن ها باید درون سقف کاذب قرار بگیرد. یونیت دوم که یک قاب دکوراتیو است بر روی سقف کاذب قرار می گیرد. این مدل دستگاهها ظاهری زیبا داشته و فضای کمی را اشغال می کنند. آن ها دارای سیستم دو لوله یا چهار لوله هستند. همچنین با تنظیم دما در دو حالت یک طرفه و چهار طرفه موجود هستند.
3. فن کویل زمینی
فن کویل های زمینی با ظاهر عمودی و افقی به صورت توکار و روکار موجود هستند. نوع عمودی بر روی زمین و نوع افقی بر روی سقف نصب می شود. دستگاههای زمینی با ظاهری زیبا و عملکرد قدرتمند و نصب آسان‌تر جایگزین رادیاتورها هستند.
4. فن کویل توکار کانالی
با وجود این مدل، امکان رساندن هوای خنک و گرم به چند اتاق وجود دارد. دستگاه های توکار کانالی به علت قرار گرفتن کامل در سقف کاذب، در معرض دید اشخاص نیستند. اما در صورتی که آسیب ببینند، هزینه و زمان بیش تری برای تعمیر آنها لازم است.
5. فن کویل سقفی
فن کویل سقفی یا هواساز فن کویلی، تشابه فراوانی با هواساز و داکت اسپلیت دارد. این مدل به علت تولید هوای تازه و مکانیزم مشابه به هواساز و داکت اسپلیت، به هواساز فن کویلی معروف است. ویژگی های این دستگاه عبارت است از:
- امکان نصب بر روی زمین یا سقف
- تنوع در ظرفیت و ابعاد
- در سه نوع توکار، روکار و کانالی
6. فن کویل ایستاده
برای کنترل دمای محیط در مکان های بزرگ، از این مدل دستگاهها استفاده می کنیم. این مدل fan coil دارای برد الکترونیکی هوشمند است. به این معنی که می توانید دما و مدت زمان فعالیت سیستم را با کمک ترموستات تنظیم کنید.
تفاوت فن کویل دو لوله ای و چهار لوله ای
در برخی از ماههای سال علی الخصوص زمستان، تغییرات دما بسیار زیاد و ناگهانی است. ساختمان های دارای سیستم دو لوله به دلیل عدم امکان استفاده هم زمان از گرمایش و سرمایش در این دوره زمانی، درجه حرارت مطلوبی ندارند. اما سیستم چهار لوله با امکان استفاده توام از گرمایش و سرمایش، دمای مطلوبی را در تمام فصول مهیا می سازد. در سیستم دو لوله به علت عملکرد ساده، هزینه آن کم تر است. در این تجهیزات یک لوله برای رفت آب گرم یا سرد و یک لوله برای برگشت آن ها وجود دارد. اما دستگاه های چهار لوله ای به علت سیستم پیچیده تر، قیمت بالاتری نسبت به نوع دو لوله ای دارند. در این سیستم ها، دو لوله برای رفت و برگشت آب گرم و سرد مورد استفاده قرار می گیرد.
عناصر اصلی تشکیل دهنده فن کویل
از آنجایی که فن کویل ها در انواع مختلفی موجود هستند، هر کدام از آن ها دارای اجزا و قطعات خاصی هستند. اما قطعات رایج و مهم مورد استفاده در این دستگاه به شرح ذیل است:
- فن: در این سیستم ها گردش و جریان هوا وظیفه فن است.
- الکتروموتور: سرعت فن از طریق الکتروموتور ها تغییر یا تنظیم می شود.
- کویل حرارتی: این سیستم ها یک یا دو کویل دارند. در طراحی این سیستم ها، کویل ها وظیفه تامین آب گرم و سرد را دارند و تبادل حرارتی در این قسمت صورت می گیرد.
- فیلتر: فیلتر ها با جلوگیری از ورود ذرات معلق در هوا یا گرد و غبار ها، عملکرد و طول عمر دستگاه را بهبود می بخشند.
- ترموستات: فن کویل ها برای کنترل دمای مطبوع به ترموستات نیاز دارند.
- سینی درین یا تشتک تخلیه: همانطور که فیلتر ها در افزایش طول عمردستگاه حائز اهمیت هستند، سینی درین یا تشتک تخلیه در ماندگاری و کاهش آسیب های احتمالی موثر است. در فصل تابستان با تامین هوای خنک و ایجاد رطوبت، قطرات آب بر روی تشتک های تخلیه می ریزد. این سینی های درین، قطرات به وجود آمده را از طریق لوله هایی به سیستم تخلیه انتقال می دهند و از دستگاه در برابر خطرات احتمالی و زنگ زدگی بدنه محافظت می کند.
مزایای fan coil نسبت به هواساز و رادیاتور
در سال های اخیر، نصب و بهره برداری از فن کویل ها بسیار رواج یافته است. این سیستم های گرمایشی یا سرمایشی یک وسیله ساده برای انتقال حرارت و تهویه مطبوع هستند. علاوه بر ویژگی های اصلی از جمله مصرف کم انرژی، راندمان بالا و مدیریت هم زمان گرما و سرما، برای مکان های کوچک نیز مناسب هستند.
مزایای فن کویل ها نسبت به هواساز و رادیاتور عبارتست از:
- ظرفیت خنک کنندگی بالا
- هزینه نسبتاً پایین نسبت به هواساز و رادیاتور
- عملکرد و ایجاد گرمایش و سرمایش به صورت مستقل
- نصب آسان و ساده
- مصرف کم انرژی
- قابل استفاده و نصب در منازل، ادارات و سایر اماکن عمومی
تفاوت فن کویل با کولر گازی
قدرت گرمایش این دستگاه از کولر گازی بیشتر ولی در ایجاد سرمایش بر عکس است. این امر به علت قدرت زیاد سرمایش گاز مبرد نسبت به آب است. تامین اکسیژن مورد نیاز فضای داخلی در fan coil بهتر از کولر گازی صورت می گیرد و این به علت استفاده از هوای بیرونی در فن کویل هاست. انرژی مورد نیاز کولر گازی تنها برق است. اما فن کویل ها در یونیت داخلی از برق و چیلر و پکیچ و سایر سوخت ها استفاده می کند. در نتیجه با رو به رو شدن چالش‌های کمبود برق، استفاده از این دستگاهها بهینه‌تر است.
راهکارهای نگهداری fan coil
- تامین برق با کنترلر های مناسب
- سرویس و شست و شوی سالیانه کندانسور، چیلر و شست و شوی فیلتر ها
- هواگیری مستمر در شروع فصول سرد و گرم
- تمیز کردن صافی و مسیر گردش آب
نکات مهم در انتخاب دستگاه
هنگام انتخاب محصول، برای اطمینان از کیفیت و کارایی مناسب آن باید نکاتی را در نظر گرفت. در انتخاب فن کویل ها نیز پارامتر هایی وجود دارند که با توجه به آن می توان یک محصول با کیفیت و عالی را تهیه کرد. برخی از این پارامترها به شرح ذیل است:
- نوع فن کویل: فن کویل ها در انواع مختلفی نظیر ایستاده، زمینی، سقفی و کاستی وجود دارند. برای انتخاب نوع fan coil باید بودجه، کاربرد و محیط مورد نظر را بررسی و ارزیابی کرد. علاوه بر نوع دستگاه بررسی تعداد فن و کویل یا سایر لوازم جانبی حائز اهمیت است.
- ظرفیت و ابعاد دستگاه: هنگام خرید، ظرفیت دستگاه یکی از پارامتر های بسیار مهم است. زیرا مستقیماً با کارایی و عملکرد دستگاه سر و کار دارد. فضا و موقعیت و نیاز شما، ظرفیت فن کویل را مشخص می کند. هنگامی که قصد سفارش و خرید فن کویل را دارید باید بدانید که دستگاه در بالای سقف کاذب یا داخل سقف قرار می گیرد و چه فضایی را اشغال خواهد کرد. بنابراین، به ابعاد فیزیکی محصول توجه کنید.
- کویل و فن: کویل و فن ها بیشترین تاثیر را بر روی عملکرد این سیستم ها دارند. در انتخاب دستگاه به نوع فن و کویل آن توجه کنید. فن ها را باید از لحاظ نوع جنس، مقاومت و نویز بررسی کنید. به طور معمول فن های فلزی در برابر حرارت مقاوم تر هستند، اما صدای بیشتری تولید می کنند. کویل های این دستگاه 2 و 3 یا 4 ردیفه هستند. میان هر ردیف 8 تا 12 عدد لوله وجود دارد.
- نحوه کنترل دستگاه و ترموستات: از زمان های قدیم تمام فن کویل ها برای خاموش و روشن شدن یا تنظیم دما به صورت دستی قابل تنظیم بودند. اما در مدل های جدید از ترموستات برای کنترل دستگاه و تنظیم دما استفاده می کنند.
قیمت فن کویل به چه عواملی بستگی دارد؟
امروزه در منازل، ساختمان های اداری و تجاری از دستگاههای fan coil به طور فزاینده ای استفاده می کنند. این سیستم ها فضای نسبتا کمی را اشغال می‌کنند و در تنظیم دمای محیط بسیار موثر هستند. تعیین قیمت دستگاه به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع دستگاه
- تعداد فن ها و تعداد کویل ها
- سایر قطعات و اجزای اضافی
- کیفیت و عملکرد و راندمان دستگاه
- ظرفیت و ابعاد
- جنس بدنه
- فشار کاری
- نحوه کنترل دستگاه
ارسال دیدگاه